تأکیدهای اخیر بر تکامل و وراثت، به همراه پژوهش درباره تحریک مغزی به نهضتی انجامیده است که مدّعی است بخش اعظم رفتار انسانی ما را ژن ها از پیش تعیین کردهاند. تأکید داروین بر انطباق و انتخاب طبیعی شماری از زیست شناسان و روانشناسان تکاملی را متقاعد کرده است که توجه خود را به تعین ارثی رفتار پیچیده انسان معطوف کنند (باس، هزلتون، شکلفورد، بلسک، و ویکفیلد، ۱۹۹۸ ؛ دوکینز، ۱۹۷۶). وضع فعلی این سؤال را پیش می آورد که آیا ما پیش ساخته ایم؟» (کلارک و گرونشتاین، ۰ ۰ ۲۰) سپس گام کوتاهی لازم است تا بپرسیم، آیا ما برای دین طراحی شده ایم؟»(بگلی، ۰۱ ۲۰). در ادامه منطقی کار داکویلی و نیوبرگ (۹ ۹ ۱۹) یعنی ذهن عرفانی، به نقل از نیوبرگ آوردهاند که ذهن آدمی به لحاظ ژنتیکی چنان ساخته شده است که عقاید مذهبی را ترغیب میکند» (بگلی، ۰۱ ۲۰، ص ۵۹). نیوبرگ سپس اظهار میدارد: تا وقتی مغز ما چنان ساخته می شود که هست، خدا هم جایی نخواهد رفت » (بگلی، ۰۱ ۲۰، ص ۵۹). داکویلی و نیوبرگ (۹ ۹ ۱۹) دیدگاه خود را الاهیات اعصاب»می نامند. این کوشش، در راستای کار پیشین آنها، تا حد زیادی نظری است. آنها اساسا ارتباط مستقیمی میان دین و جنبه های خاصی از زیست شناسی قائل اند. موضعی که ما با آن مخالفیم.
مقدار زیادی از پژوهش های اخیر نشان میدهد که وقتی کسی دعا میکند یا دچار تجربه های دینی می شود ساختارهای گوناگون مغز او فعال می شوند. این بررسی ها صرفا نشان میدهند که مغز، چنان که در کل رفتار دخیل است، در نواحی شناختی، عاطفی، یا حرکتی نیز دخیل است. لیکن تایید نمی کنند که این فعالیت عصبی اختصاصا برای دین پدید می آید یا صرفا ویژه کارکردهای مذهبی است. این عرصه پژوهشی مستم صلاحیت و احتیاط فراوان، و غلبه بر اشتیاق و پسند شخصی است. هنوز بسی دور از آنیم که زیست شناسی را کلید نهایی فهم مذهب به شمار آوریم. به نظریه هایی نیاز داریم که فرضیه های آزمون پذیر ایجاد کند. هیچ چیز دیگری غیر از این رضایت بخش نخواهد بود و نیز باید به پرسش هایی بپردازیم که ممکن است به ابطال برخی اظهارات موجود درباره این موضوع بینجامد. برای نمونه، اگر ما برای دین طراحی شده ایم، و خدا جایی نخواهد رفت، پس چرا اعتقاد به خدا در شماری از کشورهای اروپایی غالبا بسیار ضعیف است؟ (بنگرید به گریلی، ۲۰۰۲). کوشیده ایم نشان دهیم که دین در نظریه پردازی تکاملی و ارثی وارد شده است؛ بویژه، از طریق پژوهش در نحوه عمل دستگاه عصبی، و نیز نتایج بررسی درباره دوقلوها. این آرا و یافته های پژوهشی راه هایی را می گشاید برای فهم این نکته که دین چه نقشی در کارکرد زیست شناختی مردم جهان دارد.
______________________
منبع: کتاب روانشناسی دین بر اساس رویکرد تجربی
مولفین: برنارد اسپیلیکا_رالف دبلیو هود_بروس هونسبرگر_ریچارد گرساچ
مترجم :دکتر محمد دهقانی
فصل سوم_صفحه۸۷
درباره این سایت